
تاریخچه
ریشههای تاسیس
ایرباس نخست به صورت کنسرسیومی از شرکتهای هوافضای اروپایی، با هدف رقابت با شرکتهای آمریکایی چون بوئینگ، مکدانل داگلاس و لاکهید کورپوریشن، بنیان گذاشته شد. جنگ جهانی دوم بسیاری از زیرساختهای صنعتی اروپا، از جمله صنعت هوایی را از بین برده بود، اما همزمان باعث رشد و شکوفایی صنعت هوایی بسیار موفقی در ایالات متحده آمریکا شده بود.
در سال ۱۹۶۵ در نمایشگاه هوایی پاریس، خطوط هوایی عمده اروپا مسئه نیاز به هواپیمای مسافربری کوتاهبُرد و میانبُرد را به بحث و تبادل نظر گذاشتند. در همین سال، به درخواست دولت بریتانیا، شرکت هاوکر سایدلی با دو شرکت هوایی فرانسوی به نامهای برُگِه و نورد برای آغاز طراحی نخستین هواپیمای ایرباس وارد مذاکره شد. این سه شرکت طراحی هواپیمایی با کُد HBN 100 را آغاز کردند.
در سال ۱۹۶۶ میلادی، شرکت سود اوییشن فرانسوی، شرکت آربایتشگماینشافت ایرباس (بعدها دویچه ایرباس) آلمانی و هاوکر سیدلی بریتانیایی شرکای اصلی پروژه ایرباس بودند و درخواست تامین بودجه پروژه به هر سه دولت ارسال شده بود.
پروژه ای۳۰۰

کُد ای۳۰۰ از اوایل سال ۱۹۶۷ میلادی برای نامیدن هواپیمای در دست طراحی ایرباس انتخاب شد. این هواپیما قرار بود ظرفیت حمل ۳۲۰ مسافر را داشته باشد و از دو موتور جت برای تولید نیروی پیشرانه استفاده کند.
در ۲۵ ژوئیه ۱۹۶۷، سه دولت اروپایی شریک در پروژه بیانیهای با متن زیر منتشر کردند:
بمنظور افزایش همکاریهای اروپایی در زمینه هوانوردی، توسعه اقتصادی و پیشرفت تکنولوژیکی در اروپا، اقدامهای لازم برای طراحی، توسعه مشترک و تولید هواپیمای ایرباس فراهم آید. (بیانیه عملیات ایرباس)
پس از توافق نهایی برای همکاری در پروژه ایرباس، رُژه بِتی، به سمت مدیر فنی پروژه ای۳۰۰ منصوب شد.[۶] وی فرایند ساخت و تولید هواپیما را بین شرکتهای گوناگون تقسیم کرد و این تقسیمبندی از آن دوره تاکنون در ساخت تقریباً همه هواپیماهای ایرباس رعایت میشود. بر اساس این تقسیمبندی قرار شد که اتاق خلبان، ابزار و ادوات کنترل پرواز و بخش میانی زیر بدنه هواپیما در فرانسه تولید شود. رژه بیتی که از طرفداران هواپیمای جت ۳-موتوره بریتانیایی ترایدنت بود، ساخت بالهای هواپیما را به هاوکر سیدلی در بریتانیا واگذار کرد. همچنین مقرر شد که ساخت قسمتهای جلو و عقب و بخش میانی فوقانی بدنه اصلی هواپیما در آلمان، شهپرها و اجزاء بالها در هلند و بالکهای افقی عقب در اسپانیا ساخته شوند.
در ۲۶ سپتامبر ۱۹۶۷ طی توافقی مقرر شد که شرکت سود اوییشن رهبری پروژه را در دست داشته باشد، فرانسه و بریتانیا هر یک ۳۷،۵٪ درصد و آلمان ۲۵٪ درصد کار را در دست داشته باشند. همچنین شرکت رولز-رویس هولدینگز برای ساخت موتور جت هواپیمای نخست ایرباس انتخاب شد.
در تاریخ ۱۰ آوریل ۱۹۶۹، دولت بریتانیا رسماً از پروژه ایرباس کنارهگیری کرد و دولت آلمان با استفاده از این موقعیت سهام خود را به ۵۰٪ درصد افزایش داد. پس از خروج دولت بریتانیا از مجموعه سهامداران ایرباس، شرکت هاوکر سایدلی بطور مستقل ساخت بالهای ایرباس را در بریتانیا ادامه داد.
تشکیل صنایع ایرباس

صنایع ایرباس به عنوان یک گروه اقتصادی در ۱۸ دسامبر ۱۹۷۰ تاسیس شد[۷]. در این گروه شرکتهای آئرواسپاسیال فرانسوی و دویچه ایرباس آلمانی هر یک ۳۶٫۵ درصد، هاوکر سیدلی بریتانیایی ۲۰ درصد و فوکر هلندی ۷ درصد سهم کاری داشتند. در سال ۱۹۷۱، آئرواسپاسیال و دویچه ایرباس جمعاً سهام خود را به ۴۷٫۹ درصد کاهش دادند، تا شرکت اسپانیایی کاسا بتواند ۴٫۲ سهام را دریافت کند.[۸] در ژانویه ۱۹۷۹ شرکت هوافضایی بریتانیا که مالک جدید هاوکر سایدلی بود، ۲۰٪ درصد سهم را از آن خود کرد.
توسعه ای۳۰۰
نخستین مدل ایرباس ای۳۰۰ پرواز اولیه خود را در سال ۱۹۷۲ انجام داد و نخستین مدل تجاری آن در سال ۱۹۷۴ وارد خدمت شد. در ابتدا موفقیت ایرباس پیشرفت کندی داشت و بدلیل همزمان شدن پروژه ای۳۰۰ با رونمایی هواپیمای فراصوت کنکورد، کنسرسیوم ایرباس کاملاً زیر سایه تبلیغات کنکورد قرار گرفت، بطوریکه شرکت ایرباس قبل از نخستین پرواز ای۳۰۰ تا ۱۹۷۲ فقط ۱۵ سفارش قطعی برای این مدل دریافت کرده بود و تا سال ۱۹۷۹ تنها ۸۱ فروند هواپیمای ای۳۰۰ در شرکتهای مختلف خدمت میکردند. اما با معرفی مدل ایرباس ای۳۲۰ ناگهان ورق برگشت و ایرباس به عنوان یک بازیگر مهم در بازار هواپیمایی مسافری مطرح شد. ارباس موفق شد قبل از پرواز ای۳۲۰ تعداد ۴۰۰ سفارش قطعی برای این مدل دریافت کند.
هواپیماهای ایرباس
خانواده ای۳۰۰
نخستین هواپیمای ایرباس مدل ایرباس ای۳۰۰ بود که در سال ۱۹۷۲ پرواز کرد و نخستین پرواز تجاریاش را در ۱۹۷۴ انجام داد. هواپیمای ایرباس ای۳۰۰ نخستین هواپیمای پهنپیکر دنیا است که در چیدمان کابین مسافران دو راهروی موازی دارد و درعین حال تنها از ۲ موتور جت نیرو میگیرد. آخرین فروند هواپیمای ایرباس ای۳۰۰ در ژوئیه ۲۰۰۷ به فدکس اکسپرس تحویل داده شد و سپس تولید آن برای همیشه متوقف شده است.
هواپیمای ایرباس ای۳۱۰ پس از ایرباس ای۳۰۰ معرفی شد و در آن طول هواپیما کاهش پیدا کرده بود و بالها و موتورها تغییراتی کرده بودند.
خانواده ای۳۲۰
هواپیمای ایرباس ای۳۲۰ یکی از بزرگترین موفقیتهای تجاری شرکت ایرباس میباشد، که در آن برای اولین بار، سیستم ناوبری موسوم Fly-by-wire بکار برده شده بود.[۹] مدلهای ایرباس ای۳۱۹ و ایرباس ای۳۱۸ در حقیقت مدلهای کوچکتر ایرباس ای۳۲۰ هستند، که برای بازارهای کوچکتر و همچنین بازار جتهای خصوصی تجاری، جذاب هستند. مدل ایرباس ای۳۲۱ اندکی از ایرباس ای۳۲۰ بزرگتر است و رقیب مستقیم مدلهای جدید بوئینگ ۷۳۷ محسوب میشود. هماکنون ایرباس در حال مطالعه برای طراحی هواپیمایی جایگزین برای ایرباس ای۳۲۰ است.[۱۰]
خانواده ای۳۳۰ و ای۳۴۰
هواپیماهای مدرن ایرباس ای۳۳۰ و ایرباس ای۳۴۰ به ترتیب با ۲ و ۴ موتور هواپیمای مسافربری پهنپیکر دورپرواز ایرباس هستند. هواپیمای ایرباس ای۳۴۰ دارای بُردی معادل ۱۶٬۷۰۰ کیلومتر است. کاربرد اصلی این هواپیماها در جابجایی تعداد زیادی مسافر در مسافتهای طولانی است. طراحی و ساخت ایرباس ای۳۳۰ و ایرباس ای۳۴۰ از سال ۱۹۸۷ و بطور همزمان آغاز شد.
تانکر سوخترسان ایرباس
تانکر سوخترسان ایرباس موسوم به امآرتیتی، هواپیمایی نظامی بر اساس طراحی ایرباس ای۳۳۰ است که برای سوختگیری هوایی ساخته شده است.
در تاریخ ۲۹ فوریه ۲۰۰۸، شرکت دفاعی هوافضایی اروپا، مالک اسبق ایرباس، برنده مناقصه ساخت ۱۷۹ فروند هواپیمای امآرتیتی برای جایگزینی ناوگان قدیمی سوخترسان نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا شد. ارزش این معامله ۴۰ میلیارد دلار برآورد شده است. بیشتر قسمتهای این هواپیما در کارخانههای ایرباس در اروپا ساخته میشوند و نهایتاً در مرکز جدیدی که ایرباس در ایالات متحده آمریکا دایر کرده، مونتاژ میشوند. این هواپیما در نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا با نام کیسی-۳۰ شناخته میشود.[۱۱]
به عقیده ژنرال آرتور لیکت، فرمانده یگان حمل و نقل هوایی در نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا، هواپیمای سوخترسان ایرباس در زمینههای زیادی از جمله ظرفیت حمل سوخت، نفر و بار از طرح جدید شرکت بوئینگ بسیار برتر است. این هواپیما از انعطاف پذیری بیشتری نسبت به هواپیمای سوخترسان بوئینگ برخوردار است و میتوان آنرا سریعتر برای انجام ماموریت آماده کرد.[۱۲]
خانواده ای۳۸۰
جدیدترین هواپیمای ایرباس مدل ایرباس ای۳۸۰ است که با ۲ طبقهٔ کامل، ۴ موتور و حداکثر ظرفیت بیش از ۸۵۰ مسافر، بزرگترین هواپیمای مسافربری در جهان میباشد. هواپیمای ای۳۸۰ از اکتبر ۲۰۰۷ رسماً سرویس تجاری خود را با پرواز در شرکت هواپیمایی سنگاپور آغاز کرده است. مدل «باری» این هواپیما یعنی ای۳۸۰-۸۰۰اف دومین هواپیمای بزرگ باری جهان، پس از هواپیمای آنتونوف-۲۲۵ میباشد.
کنکورد
هواپیمای مافوق صوت کنکورد، با کاربری مسافربری یا ترابری، در کنار توپولف-۱۴۴، یکی از دو هواپیمای مافوق صوت است که در پروازهای تجاری برای حمل مسافر مورد استفاده قرار میگرفت. این هواپیما که محصول مشترک دو کشور فرانسه و بریتانیا است، قادر بود با سرعتی حدود دو برابر سرعت صوت یا عدد ماخ ۲ پرواز کند. هواپیمای کنکورد با بهرهگیری از چهار موتور توربوجت با پس سوز، قادر به پرواز در سرعتهای مافوق صوت بود. این موتورهای بسیار قدرتمند مصرف سوخت بالایی داشتند.
کنکورد برای اولین بار در دوم مارس ۱۹۶۹ به پرواز در آمد و در ۲۱ ژانویه ۱۹۷۶ رسماً آغاز به کار کرد و بعد از حادثه سقوطی که در ۲۵ ژوئیه سال ۲۰۰۰ در پاریس رخ داد، طراحان آن متوجه نقص در طراحی موتور این هواپیما شدند، که رفع عیب آن از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نبود و در نتیجه در بیست و ششم نوامبر ۲۰۰۳ آخرین پرواز این هواپیما انجام شد.
تا پیش از بازنشسته شدن هواپیمای کنکورد در سال ۲۰۰۳، شرکت ایرباس قطعات یدکی و سرویس مورد نیاز کنکوردها را تامین میکرد.
فهرست تولیدات[ویرایش]
هواپیما | تصویر |
ایرباس ای۳۰۰ | ![]() |
ایرباس ای۳۱۰ | ![]() |
ایرباس ای۳۱۸ | ![]() |
ایرباس ای۳۱۹ | ![]() |
ایرباس ای۳۲۰ | ![]() |
ایرباس ای۳۲۱ | ![]() |
ایرباس ای۳۳۰ | |
ایرباس ای۳۴۰ | ![]() |
ایرباس ای۳۵۰ | ![]() |
ایرباس ای۳۸۰ | ![]() |
رقابت با بوئینگ
در سالهای دهه ۱۹۷۰ و در آغاز کار ایرباس، این شرکت توسعه و استفاده از تکنولوژیهای نوین و برتر در هواپیمای مسافربری و باری را به ابزار اصلی رقابت با بوئینگ تبدیل کرد. به عنوان مثال، در نخستین مدل ایرباس ای۳۰۰ که در سال ۱۹۷۲ پرواز کرد، از بیشترین مواد کامپوزیت در ساخت بدنه هواپیما استفاده شده بود. در همان دهه، ایرباس با کامپیوتریزه کردن بخش عمدهای از سامانه کنترل پرواز، برای نخستین بار هواپیماهایی به بازار ارائه کرد که تنها به حضور دو نفر (خلبان و کمک خلبان) در کابین خلبان نیاز داشت.
در دهه ۱۹۸۰، ایرباس برای نخستین بار سامانه کنترل هواپیما را دیجیتالی کرد که با عنوان Fly-by-Wire شناخته میشود و هماکنون در همه هواپیماهای بزرگ بصورت استاندار درآمده است.[۱۴]
نظرات شما عزیزان:
:: موضوعات مرتبط: تصاویر ومطالب خواندنی در خصوص انواع پرنده های اهنین و تجهیزات نظامی دنیا ، ،

